Opvoedingsvisie

- Bied het kind zoveel gebondenheid als nodig en zoveel vrijheid als mogelijk -

Mijn eerste jaar als student aan hogent zit er reeds op. Als eindwerk voor het vak 'Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek' kreeg ik de opdracht een paper te schrijven. Deze paper moest mijn opvoedingsvisie bevatten. De docent wou via deze paper te weten komen hoe ik dacht over opvoeden. Hoe ik later (als mama) zou willen opvoeden. Voordat ik eraan begon, leek het mij enorm moeilijk en ook nog helemaal niet nodig een opvoedingsvisie te vormen. Maar vanaf ik begon na te denken over het thema 'opvoeden', kreeg ik spontaan al enkele opvoedingsvisies.

Gisteren, nadat ik te weten kwam waar ik mijn vrijwilligerswerk zal mogen uitvoeren, las ik nogmaals mijn paper (waar ik eigenlijk wel trots op ben). Graag zou ik mijn opvoedingsvisie met jullie delen, omdat het niet alleen belangrijk is deze visie in mijn achterhoofd te houden als toekomstige ouder. Het lijkt mij ook belangrijk deze visie in mijn achterhoofd te houden tijdens het uitvoeren van mijn vrijwilligerswerk. Hieronder kunnen de geïntresseerden mijn paper lezen :

Opvoedingsvisie

Wat is goed opvoeden? Deze vraag wordt steeds complexer en steeds actueler. Opvoedingstips, -programma’s, -handboeken zijn er op overvloed. Maar gaat daarom alles beter? Ik wil in mijn visie over opvoeden stilstaan bij de basishouding van opvoeden. Ik wil het hebben over fundamentele zaken waaraan het kind behoefte heeft. Hiermee bedoel ik zaken als je kind warmte geven, een open houding creëren tussen jou en je kind, eerlijkheid nastreven,…

Ik wil de dingen die ik leerde binnen deze opleiding en de inzichten die ik verwierf doorheen de afgelopen lessenreeksen, meenemen in mijn visie. Ik vind het goed om stil te staan bij hoe je denkt over pedagogische thema’s. Het is goed om te weten als ouder wat je doet, maar het is vooral belangrijk waarom je doet hetgeen je doet. Kennis en inzicht kunnen je zekerheid en steun geven. Die informatie mag mij echter niet verstarren, ik geloof nog altijd in een zekere vorm van intuïtief opvoeden. Het lijkt mij belangrijk het kind te begeleiden omdat je het kind graag ziet en omdat je het beste wil voor je kind. Al doende leert men immers wat werkt en wat niet. Samen door een proces gaan van vallen en opstaan en zo een band opbouwen en steeds versterken, vind ik enorm belangrijk binnen de opvoeding. Ik denk dat de combinatie van een moederinstinct en een achterliggend kader om op terug te vallen ideaal is voor de manier waarop ik, als ouder wil opvoeden.

Het werd voor mijzelf duidelijk doorheen de gesprekken in de les, dat ik een open communicatie belangrijk vind in een ouder-kind relatie. Als je open met elkaar communiceert (op welke manier dan ook, afhankelijk van de leeftijd van het kind) en weet wat je aan elkaar hebt, zullen frustraties of zelfs ruzies door misverstanden minder voorkomen.
Je kind gedragstherapeutisch straffen en belonen kan, maar meer uitleg geven helpt. Je kind overtuigen van het waarom en erin slagen je kind iets te laten doen omdat hij/zij er zelf achter staat is kwaliteitsvoller dan dat je kind gehoorzaamt omdat het geen straf wil. Evenmin ben je goed bezig als je kind enkel handelt in functie van beloningen. Neem nu uitgaan en meer specifiek het uur waarop het kind moet thuis zijn. Als een kind weet waarom een ouder wil dat hij om 2 uur thuis is (bv. omdat de moeder niet kan slapen zolang het kind niet thuis is) is dit duidelijk voor het kind en bestaat er een grotere kans dat hij/zij hem hieraan zal houden.

Kinderen stellen tijdens elke leeftijdsfase veel waarom-vragen. Ze hebben veel nood aan duiding want ze zijn nog volop op zoek naar wie ze zijn en hoe het leven in elkaar zit. Door als ouder te vertellen waarom je iets niet wil, vertel je een deeltje van je eigen leefwereld en je eigen gedachtegang aan je kind en bouw je op die manier een soort van verstandhouding op. Het is ook doordat mijn ouders zo dachten over opvoeding, dat ik deze opvoedingsvisie wil meenemen als toekomstige moeder. Door die open communicatie voorkom je dat er een muur van gezag tussen jou en je kind ontstaat. Je ontzegt dingen niet zomaar aan je kinderen, maar je zegt waarom je dat doet. Het bieden van grenzen is dus belangrijk. Toch vind ik het nog belangrijker om het kind, ook de mogelijkheid te bieden om op zoek te gaan naar zichzelf en zich te ontplooien binnen deze grenzen. Op die manier kan het kind begrip opbrengen voor de regel en voelt het minder aan als een belemmering die zomaar wordt opgelegd door iemand die zijn macht doet gelden.

Ik wil mijn kinderen ondersteunen in het proces om zichzelf te ontplooien. Ik wil hen daarom zelf laten kiezen wat ze willen doen in hun vrije tijd. Ze maken deze keuze op basis van hun interesse, dus zou ik het een belemmering in hun identiteitsontwikkeling vinden als ik hen dit ontzeg. Ook al valt de nieuwe ervaring niet zo goed mee of is die anders dan verwacht, dan nog zou het aangaan van iets nieuws al een belangrijk leerproces kunnen zijn voor een kind. Hierbij wil ik wel duidelijk vermelden dat een kind na de inschrijving, niet zomaar een andere hobby kan gaan uitoefenen. Zolang het kind ingeschreven is, zal het kind ook naar de activiteiten gaan om zo ook duidelijk te maken dat over keuzes maken, goed moet worden nagedacht.

Een kind kan niet overal goed in zijn. Als ik als ouder enkel het perfecte zou verwachten of het ideale kind zou nastreven, zou ik verkeerd bezig zijn en misschien wel faalangst in de hand werken. Overdreven prestatiegericht denken lijkt mij sowieso niet goed voor een ouder en zijn kind. Een kind mag falen. Het leert tenslotte met vallen en opstaan. Bij dit falen hoort dan natuurlijk de steun die de ouders hoeven te bieden, op welke manier dan ook.

Ik heb zelf veel sporten en hobby’s mogen uitproberen. Enkele voorbeelden; muziekschool, dictie, trampolinespringen, jazz, turnen, paardrijden, skiën en Chiro… Het ene deed ik al liever dan het andere, waardoor ik sommige dingen slechts een jaar heb beoefend. Maar dit heeft mij gemaakt tot wie ik nu ben. Ik weet waar ik goed in ben en waarin minder. Ik weet welke sporten ik graag beoefen en welke minder graag. Deze mogelijkheden wil ik mijn kinderen ook geven. Zolang hun hobby’s te combineren zijn met hun schoolwerk, mogen ze deze uitvoeren. Een hobby is niet zomaar een tijdbesteding, het is een kans voor kinderen om samen met andere kinderen te spelen en activiteiten uit te voeren. Al spelend leren we immers enorm veel. Daarnaast vind ik het ook belangrijk om het kind ontplooiingskansen te bieden. Ik kan mij goed inbeelden dat het als ouder een plezier is om je kind te zien groeien en bv. mee te gaan naar wedstrijden, voorstellingen, … Deze visie zal ik zeker van mijn ouders hebben meegekregen. Zij vonden en vinden het nog steeds belangrijk om veel betrokkenheid te tonen in alles wat ik doe. Voor mij was dit enorm positief. Zo kreeg ik (en krijg ik nog steeds) vaak bevestiging en samen met mijn ouders heb ik veel succeservaringen mee mogen maken. Tijdens het uitoefenen van een hobby leren de kinderen niet alleen nieuwe mensen kennen, maar ze leren veel. Samenwerken, contacten leggen, relaties aangaan, omgaan met verlies, … Ze leren er veel vaardigheden die ze kunnen gebruiken in hun verdere leven. Ze groeien erdoor als persoon. Ze leren zichzelf met hun sterke en minder sterke punten steeds beter kennen.

Ik zal er dan ook alles aan doen om mijn kind de kans te bieden om gelukkig te zijn en te zijn wie het kind wil zijn. Wie wil immers niet dat zijn/haar kind gelukkig is? Als ouder wil ik een positieve bijdrage leveren door mijn kinderen aan te moedigen en te ondersteunen waar nodig. Ik vind het dan ook belangrijk het tempo van mijn kind te volgen. Opvoedingsinzichten zijn goed maar ze moeten wel steeds aangepast worden aan het kind. Wanneer het kind zichzelf kan en mag zijn, zal dit immers een positief effect hebben op de manier waarop het kind naar de wereld kijkt. Ook ik, als toekomstige ouder, vind het belangrijk volgende stelling in het achterhoofd te houden:
‘Opvoeden is leuk en we mogen genieten!’

Over de hele lijn kan ik zeggen dat kinderen in alle aspecten van hun leven een goed evenwicht nodig hebben. Op die manier kunnen ze op een rustige wijze ontwikkelen (weliswaar op eigen tempo) en is er ruimte om nog kind te zijn. Zo is het belangrijk dat het kind het goed doet op school, maar het schoolwerk mag geen lijdensweg betekenen voor het kind. Het kind kan veel hobby’s hebben, maar deze moeten te combineren vallen. Thuis moet er ruimte zijn voor spel en plezier, maar het kind moet ook structuur kennen en weten wat kan en wat niet kan. Het kind moet zich in balans voelen. Voor al die zaken zijn de ouders enorm belangrijk. Ze verzorgen het kind niet alleen, maar geven het kind vertrouwen. Ook ikzelf heb altijd de steun gekregen van mijn ouders en dit heeft een positief effect gehad (en heeft het nog steeds) op mijn ontwikkeling.

Als laatste wil ik zeggen dat opvoeden een individueel concept is. Over de hele wereld wordt er opgevoed en toch zal je geen twee mensen vinden die identiek opvoeden en dat is geen enkel probleem. Handel met liefde en respect, laat je helpen waar mogelijk en laten we het kind maar leren genieten. Bied het kind zoveel gebondenheid als nodig en zoveel vrijheid als mogelijk.